تنظیم فرمان چیست؟
سیستم فرمان در اتومبیل نقش اساسی در چرخش به طرفین و جابجایی خودرو به سمت چپ و راست دارد. بدون این سیستم، کنترل خودرو ممکن است با استفاده از برخی از ابزارهای دیگر انجام شود، اما بدون فرمان، حرکت خودرو غیرممکن است. چرخ‌های جلو، که محل قرارگیری و عملکرد فرمان را برعهده دارند، تعداد زیادی زاویه نسبت به خطوط و محورهای جلوبندی مختلف دارند. اما میزان فرمان به فاصله داخلی بین قسمت جلو و عقب چرخ‌های جلو اتومبیل اشاره دارد.
تنظیم درست و مناسب فرمان در کنترل و بهبود قابلیت فرمان‌پذیری خودرو بسیار مهم است، به ویژه در سرعت‌های بالا و در شرایط جاده‌ای. عدم تنظیم صحیح فرمان می‌تواند منجر به سایش سریع تایرهای جلویی شود. همچنین، فشار و مقاومت غیرمناسب فرمان در پیچ‌های تند و منحنی‌های بسته مشکلاتی را ایجاد می‌کند. تنظیم فرمان باید توسط تکنسین مجرب در تعمیرگاه‌های مجهز به دستگاه‌های اندازه‌گیری فرمان و ابزارآلات تخصصی خودرو انجام شود. بهتر است در شرایط عادی، سالی یکبار فرمان خودرو در تعمیرگاه بررسی شود.
چه زمانی باید تنظیم فرمان انجام دهیم؟
در شرایطی که چرخ‌های خودرو با جدول برخورد کنند یا در دست اندازهای سنگین و چاله‌ها و جوی آب فرو برند، ممکن است تنظیم فرمان خودروتان بی‌تأثیر شود و نیاز به تنظیم مجدد داشته باشد. یکی از راه‌های تشخیص عدم تنظیم فرمان، توجه به حالت قربیلک فرمان است. حتی کوچکترین تغییر در حالت قربیلک می‌تواند نشانه عدم تنظیم درست فرمان باشد. همچنین، کشیدگی فرمان به یک سمت می‌تواند نشانه دیگری از عدم تنظیم صحیح فرمان باشد. با این حال، باید توجه داشت که عوامل دیگری نیز می‌توانند در کشش فرمان به یک سمت تأثیرگذار باشند، مانند بالانس نبودن چرخ‌ها. بنابراین، در صورتی که احساس کشیدگی فرمان به یک سمت داشته باشید، بهتر است خودرو را به یک تعمیرگاه جلوبندی ببرید و به تکنسین مربوطه نشان دهید. او می‌تواند عوامل مختلفی مانند بالانس نبودن چرخ‌ها را بررسی کند تا دلیل کشیدگی فرمان را تشخیص دهد.
اجزای سیستم فرمان
سیستم فرمان خودرو شامل چندین قسمت اصلی است که هرکدام نقش خاصی در انتقال حرکت فرمان و کنترل جهت حرکت خودرو دارند. این قسمت‌ها شامل موارد زیر هستند:
- غربیلک فرمان (Steering Wheel): غربیلک فرمان ابتدایی‌ترین قسمت سیستم است که توسط راننده نگه داشته و چرخش آن توسط راننده، جهت حرکت خودرو را تعیین می‌کند.
- ستون فرمان (Steering Column): ستون فرمان یا همان میل فرمان، به عنوان واسطه بین غربیلک و جعبه فرمان عمل می‌کند. این قسمت حرکت غربیلک را به جعبه فرمان منتقل می‌کند. از ابزارآلاتی هم که در این مورد استفاده قرار می‌گیرد ابزار میل فرمان نام دارد که برای وصل کردن و باز کردن قرقری فرمان از روی جعبه فرمان های کشویی است.
- جعبه فرمان (Steering Box): جعبه فرمان قسمت مهم‌ترین سیستم فرمان است. وظیفه اصلی جعبه فرمان، افزایش گشتاور اعمالی را و تبدیل حرکت دورانی فرمان به حرکت خطی برای کنترل چرخش و جهت حرکت خودرو برعهده دارد.
- اهرم بندی فرمان (Steering Linkage): اهرم‌بندی فرمان شامل اجزایی مانند شغال‌دست، سگ‌دست، پیتمن و… است. این اجزا در انتقال حرکت فرمان به چرخ‌ها نقش دارند و حرکتی که توسط راننده به غربیلک فرمان اعمال می‌شود را به چرخ‌ها منتقل می‌کنند.
تمامی این قطعات با همکاری کنترل‌های الکترونیکی و هیدرولیکی (در برخی سیستم‌های پیشرفته) کار می‌کنند تا فرمان خودرو به طور دقیق و بهینه کنترل شود و راننده بتواند خودرو را به آسانی و با دقت جابجا کند.
اهمیت میزان فرمان
میزان فرمان بر فرمان‌پذیری و کنترل خودرو تأثیر بسیار زیادی دارد، به ویژه در سرعت‌های بالا و در شرایط جاده‌ای. تنظیم نادرست فرمان می‌تواند به عدم پاسخگویی و سایش زودرس لاستیک‌های جلوی خودرو منجر شود. همچنین، در سرعت‌های بالا، عدم تنظیم صحیح فرمان می‌تواند باعث عدم کنترل و واژگونی خودرو در یک مسیر مستقیم شود.
در سرعت‌های پایین، نیز تأثیرات عدم تنظیم فرمان قابل توجه است. ممکن است فرمان سفت شده و مقاومت بیشتری در برابر پیچیدن و برگرداندن فرمان در هنگام پیچیدن وجود داشته باشد، به ویژه در مناطقی که پیچ‌های U شکل دارند. این امر می‌تواند راننده را در کنترل و مدیریت خودرو دچار مشکل کند.
اگرچه در خودروهایی که دارای سیستم فرمان هیدرولیک هستند، تشخیص دقیق میزان نبودن فرمان هنگام رانندگی نیاز به تجربه و حساسیت بیشتری دارد، اما در هر صورت، توجه به تغییرات در پاسخگویی فرمان و رفتار خودرو بسیار مهم است. در صورتی که احساس کشیدگی، سفتی یا ناپایداری در فرمان خودرو داشته باشید، بهتر است خودرو را به یک تعمیرگاه معتبر ببرید تا سیستم فرمان بررسی و تنظیم شود.
تنظیم فرمان قدم به قدم
ماشین باید بر روی یک سطح کاملاً افقی قرار داشته باشد.
فرمان ماشین باید کاملاً صاف باشد.
در صورتی که ماشین در حین رانندگی به صورت مستقیم حرکت می‌کند، اما فرمان کمی کج است، لازم است انحراف فرمان نیز از جلوبندی به درستی تنظیم شود.
توصیه می‌شود هرگز فرمان را باز نکنید؛ زیرا فرمان از کارخانه تنظیم شده است و باز کردن آن ممکن است به مشکلات و اشتباهات منجر شود.
جلوبندها، هنگامی که به آنها می‌گویید فرمان کمی کج است ولی اصلاح فرمان را به درستی درک نکرده‌اند، بهتر است تنظیم جلوبندی را تغییر دهند تا این مشکل را رفع کنند.
پس از اطمینان از صافی سطح و فرمان، به چرخ‌های جلو نگاه کنید. اگر به نظر برسد که دو چرخ جلو کاملاً صاف و مستقیم هستند یا کمی به چپ یا راست مایل هستند.
اگر تایرها به نظر نامستقیم بیایند، فاصله بین دو سمت لوله یا چوب را بین دو چرخ جلو به گونه‌ای قرار دهید که دو سر لوله یا چوب دقیقاً روی لبه جلویی لاستیک‌ها باشند.
توصیه می‌شود به هیچ عنوان جک زیر ماشین نزنید؛ ماشین باید بر روی زمین قرار داشته باشد. این مرحله بسیار حیاتی است.
فاصله بین دو سر جلویی باید دقیقاً یکسان باشد. اگر فاصله جلویی بیشتر از قسمت عقبی چرخ‌ها باشد، دهن چرخ‌ها باز است. اگر فاصله جلویی کمتر از قسمت عقبی باشد، دهن چرخ‌ها بسته است.
حالا با شل کردن مهره‌های میله تنظیم و سفت یا شل کردن آنها با آچار، دو چرخ را موازی کنید. حتماً اندازه دو لبه جلویی و عقبی تایرها را چک کنید تا اطمینان حاصل شود که هر دو یکسان هستند و چرخ‌ها با هم موازی اندازه‌گیری شده‌اند.
در صورتی که میله جا ندارد برای سفت و شل کردن، می‌توانید فرمان را تا آخر بپیچانید به یک سمت و سپس دوباره فرمان را صاف کنید و اندازه‌گیری کنید.
سپس با مطمئنی از عدم انحراف فرمان و موازی بودن دو چرخ، مهره‌های میله تنظیم را محکم کنید تا به مرور زمان تنظیمات ثابت بمانند.
انواع دستگاه تنظیم فرمان
یکی از دستگاه‌های بسیار کاربردی در تعمیرگاه‌های جلوبندی سازی، دستگاه میزان فرمان است. تعمیرکاران باید در تجهیز و خرید این دستگاه برای تعمیرگاه خود، دقت بیشتری را به خرج دهند. زیرا خودروهای امروزی از تکنولوژی جدید برخوردارند و هر دستگاهی قادر به صحیح تنظیم میزان فرمان آنها نیست. بنابراین، با توجه به تنوع موجود در بازار، خرید میزان فرمان نیازمند دقت بیشتری است.
دستگاه‌های میزان فرمان به طور کلی به چند دسته تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی شامل میزان فرمان پرژکتوری یا اپتیک، میزان فرمان دو سنسوره، میزان فرمان چهار سنسور 8 هد، و میزان فرمان سه بعدی می‌شود که از جدیدترین تکنولوژی‌های روز استفاده می‌کند. هر یک از این دستگاه‌ها شامل چندین مدل میزان فرمان دیجیتالی و کامپیوتری هستند. میزان فرمان‌های جدید مجهز به بانک اطلاعات خودرو و منوی فارسی برای خودروهای داخلی و وارداتی هستند که این امکان را برای کاربران فراهم می‌کند تا به راحتی با دستگاه کار کنند.
اکثر دستگاه‌های میزان فرمان در بازار ایران ساخت کشورهای آلمان، ایتالیا، چین، ایران و غیره هستند. برخی از برندهای معروف آنها شامل Fasep، Beissbarth، Waltz، West، رایان خودرو و غیره می‌شوند. لوازم جانبی مهمی که معمولاً با میزان فرمان همراه است، صفحه ترن تیبل، خط کش و سنسورها هستند. به طور کلی، میزان فرمان یک دستگاه است که میزان درست و نادرست بودن زاویه چرخ‌ها را نشان می‌دهد. از مزایای اصلی میزان فرمان به مشخص شدن عدم سایش و کشش لاستیک‌ها و تراز بودن فرمان خودرو به سمت چپ یا راست اشاره می‌شود.
فروشگاه اینترنتی آچارکس، ارائه دهنده انواع ابزارآلات تخصصی خودرو و آچار بکس با بهترین کیفیت
